Yaratılanların her çeşidini hikmet dairesinde insanın etrafında toplayıp bütün ihtiyaclarına tam bir düzen ve yardım ile koşturmak besbelli iki durum ve seçenekten birisidir:
1. Seçenek: Ya yaratılanların her bir cinsi kendi kendine insanı tanıyor, ona itaat ediyor koşuyor. Bu ise yüz derece akıldan uzak olduğu gibi, çok imkansızlıkları türetiyor. İnsan gibi bir her bakımdan aciz canlıda en kuvvetli bir Sultan-ı Mutlak (Hakimiyeti sınırsız olan Allah) 'ın kudretinin bulunması lâzım geliyor.
2. Seçenek: Veyahut bu kâinatın perdesi arkasında bir Kadir-i Mutlak'ın ilmi ile bu yardımlaşma oluyor.
Birinci durum imkansız olduğuna göre, demek yaratılanların her bir cinsi insanı tanıyor değil, belki insanı bilen ve tanıyan, merhamet eden bir Zat'ın tanımasının ve bilmesinin delilleridir.
Ey insan! Aklını başına al. Hiç mümkün müdür ki: Bütün çeşit çeşit yaratılanları sana yönelmiş olarak yardım ellerini uzattıran ve senin ihtiyaçlarına “Lebbeyk!” (Buyrunuz, Emrindeyiz) dedirten Zat-ı Zülcelal olan Allah, seni bilmesin, tanımasın görmesin?…Madem seni biliyor, rahmetiyle bildiğini bildiriyor; sen de Onu bil, hürmetle bildiğini bildir.
1. Seçenek: Ya yaratılanların her bir cinsi kendi kendine insanı tanıyor, ona itaat ediyor koşuyor. Bu ise yüz derece akıldan uzak olduğu gibi, çok imkansızlıkları türetiyor. İnsan gibi bir her bakımdan aciz canlıda en kuvvetli bir Sultan-ı Mutlak (Hakimiyeti sınırsız olan Allah) 'ın kudretinin bulunması lâzım geliyor.
2. Seçenek: Veyahut bu kâinatın perdesi arkasında bir Kadir-i Mutlak'ın ilmi ile bu yardımlaşma oluyor.
Birinci durum imkansız olduğuna göre, demek yaratılanların her bir cinsi insanı tanıyor değil, belki insanı bilen ve tanıyan, merhamet eden bir Zat'ın tanımasının ve bilmesinin delilleridir.
Ey insan! Aklını başına al. Hiç mümkün müdür ki: Bütün çeşit çeşit yaratılanları sana yönelmiş olarak yardım ellerini uzattıran ve senin ihtiyaçlarına “Lebbeyk!” (Buyrunuz, Emrindeyiz) dedirten Zat-ı Zülcelal olan Allah, seni bilmesin, tanımasın görmesin?…Madem seni biliyor, rahmetiyle bildiğini bildiriyor; sen de Onu bil, hürmetle bildiğini bildir.
Kaynak: Lemalar